Ventilatie

Ventileren blijkt toch nog steeds een groot probleem te zijn voor de Nederlandse bevolking.

Er worden regelmatig onderzoeken gehouden naar problemen bij ventilatievoorzieningen. De algemene indruk is toch dat er weinig kennis van ventileren is bij bewoners. Ook wij bieden een ruime service in professioneel onderzoek met geijkte apparatuur. Aan de hand van dit onderzoek wordt een aanbeveling gedaan en kunnen ook oplossingen worden aangedragen. Indien gewenst kan er tevens een keuze worden gemaakt uit het ruimte assortiment van zelfregelende ventilatieroosters en modulerende ventilatoren uit het AERECO assortiment. Meer informatie hierover vindt u op www.slimventileren.nl.

Op deze pagina kunt u wat meer informatie verkrijgen over ventileren.

Vocht en ventilatie in het kort

Door uw woning goed te isoleren, heeft u veel minder stookkosten en helpt u het milieu. In een huis is het wel zaak continu te ventileren, anders krijgt u teveel vocht in huis. Per dag produceren de bewoners, huisdieren en planten ongeveer 10 liter vocht in een huis. Bij alles waar water voor nodig is ontstaat waterdamp: douchen, afwassen, de was drogen, koken en schoonmaken. Daarnaast raakt de lucht vervuild door kookluchtjes en rook. Ventilatie voert de vochtige en vervuilde lucht af, en hiervoor in de plaats moet verse lucht aangevoerd worden. Gebeurt dit niet, dan kan de binnenlucht ongezond worden en kunnen er vochtproblemen ontstaan, zoals onder andere schimmelvorming.

Enkele tips:

Door elke dag een kwartiertje luchten ververst u de lucht binnenshuis. Voortdurend ventileren voorkomt vochtproblemen in huis. Probeer minder waterdamp te produceren door bijvoorbeeld met deksels op de pannen te koken en bij het dweilen goed na te drogen met een trekker. Voer vocht direct af waar het geproduceerd wordt, dus ventileer extra tijdens het douchen, koken en bij het gebruik van een condenswasdroger. Maak dus een duidelijk verschil tussen luchten en ventileren.

Ventileren en het milieu

Ventilatie is zeker geen energieverspilling. Er verdwijnt natuurlijk wat warmte tijdens het ventileren. Maar door vocht af te voeren ontstaat een drogere lucht, die veel makkelijker te verwarmen is. Vochtige lucht voelt namelijk kouder aan, zodat de thermostaat in een vochtig huis vaak hoger gezet wordt. Gemiddeld wordt in een vochtige woning zo’n 50 – 150 m3 extra gas per jaar gestookt. Wilt u de woning behalve warm ook echt droog stoken, dan kost dat nog meer energie. Een hoger energieverbruik brengt, naast extra kosten, extra milieubelasting met zich mee. Door koken, douchen en wassen, en zelfs door ademen van de bewoners kan er dagelijks zo’n 5 tot 15 liter water in de woning komen.

De vochtproductie per dag van een huishouden van 2 personen

  • Ademen 1,8 liter
  • Koken (op gas) 2 liter
  • Douchen/bad 1 liter
  • Wassen 0,6 liter
  • Drogen 0,5 liter
  • Planten 0,3 liter
  • Aquarium 1 liter

Vocht kan ook de constructie van het huis aantasten. Door vocht ontstaan schimmels die muren en houtwerk kunnen aantasten. Aangetaste delen zullen veel sneller vernieuwd moeten worden. Dit brengt, naast extra kosten, extra materiaalgebruik met zich mee. Ook dit veroorzaakt onnodig milieubelasting.

Voor- en nadelen

Ventileren verlaagt het vochtgehalte en verhoogt het comfort van uw woning. Een te vochtig huis is niet alleen kil en muf, maar ook ongezond. Het is een aangename plaats voor schimmels en mijten. Zo’n 3% van de bevolking reageert allergisch op schimmels. Overgevoeligheid voor de huisstofmijt bestaat bij 10-15% van de bevolking. Een aantal ongewenste stoffen, bijvoorbeeld formaldehyde uit plaatmaterialen, komt in hogere mate vrij in vochtige omstandigheden. Sommige mensen blijken overgevoelig te zijn deze stoffen in huis. Ook voor de materialen is vocht niet goed: het veroorzaakt vochtplekken op de muur en houtrot in vloeren, balken en kozijnen.

De mogelijkheden:

U kunt veel doen om vochtige en vervuilde lucht in huis te voorkomen, variërend van eenvoudige aanpassingen in uw gedrag tot verbouwingen aan het huis:

1. Waterdamp in huis beperken

Een aantal tips: Gebruik minder water bij het schoonmaken en laat oppervlakken niet kletsnat achter. Gebruik bijvoorbeeld een trekker na het dweilen van vloeren en na het douchen. Kook met de deksels op de pannen, dit bespaart bovendien energie. Als het mooi weer is kunt u de was buiten drogen. Dit bespaart ook veel energie.

2. Elke dag luchten en continu ventileren

Door elke dag te luchten en continu te ventileren houdt u een gezonde en droge lucht binnenshuis. Wat is nu eigenlijk het verschil tussen ventileren en luchten?

Ventileren betekent dat u ervoor moet zorgen dat er voortdurend frisse lucht het huis kan binnenkomen, èn dat er ook voortdurend lucht wordt afgevoerd. Vroeger, toen woningen nog niet zo goed geïsoleerd en kierdicht waren, werd er vanzelf geventileerd door de vele kieren. In moderne, kierdichte woningen moet u daar zelf voor zorgen. Hoe u dat doet, hangt van het ventilatiesysteem en de mogelijkheden af in uw huis.

Luchten doet u door elke dag de ramen en deuren een kwartiertje helemaal tegen elkaar open te zetten. Zet de thermostaat laag, anders slaat de verwarming onnodig aan. Ook in het voor- en najaar, als het buiten vochtig is en de verwarming nog niet veel aanstaat, is luchten heel belangrijk. En uiteraard ook als u heeft geverfd, of als u een feestje heeft gehad. Luchten is echter geen vervanging voor ventileren. Het effect van grondig luchten is binnen enkele uren weer geheel verdwenen.

Op sommige momenten is extra ventilatie nodig:

Tijdens douchen kan de ventilatie het beste in de hoogste stand gezet worden om het vocht snel af te voeren. Laat de ventilatie tot 25 minuten na het douchen op de hoogste stand. Gebruik tijdens het koken een afzuigkap of zet een raampje open. Laat dit tot minimaal een kwartier na het koken open staan. Als de was binnenshuis wordt opgehangen, kies dan een ruimte die goed geventileerd kan worden. Bijvoorbeeld de badkamer. Ook bij gebruik van een condenswasdroger is extra ventilatie nodig. Als er veel mensen in huis zijn, is er extra ventilatie nodig.

3. Uw woning verbeteren

U kunt aan een aantal verbeteringen denken waarmee u vocht in huis kunt beperken:

Koudebruggen verwijderen: Koudebruggen zijn een belangrijke oorzaak van vochtplekken in de woning. Koudebruggen zijn plekken die kouder zijn dan de omgeving, en voeren warmte sneller af naar buiten (vandaar de term ‘brug’). Ze zitten vaak aan de binnenzijde van de buitenmuur of het zijn ramen met enkelglas. Vaak ontstaan koudebruggen door constructiefouten. Voorbeelden zijn een verkeerd geplaatst muuranker of in de spouw achtergebleven specie of puin, plaatsing van dubbelglas zonder dat de gevel nageïsoleerd wordt. Om het neerslaan van vocht door condensatie te voorkomen moeten de koudebruggen apart worden geïsoleerd. In veel situaties zijn koudebruggen moeilijk te verhelpen. Koudebruggen hoeven overigens lang niet altijd tot vochtproblemen te leiden.

Het huis onderverdelen in ruimtes: Zo behoudt u de temperatuur in andere gedeeltes van het huis. Voorbeelden zijn: gesloten keuken, gesloten badkamer, aanbrengen van tochtdeuren in hal en bij de trap.

Kruipruimte isoleren met een bodemisolatie: Vocht kan ook van buitenaf het huis binnendringen. Via een vochtige kruipruimte kan het door kieren in de vloer of bij leidingdoorvoeren via de meterkast omhoogkomen. Ook door lekkages of door optrekkend vocht van de muren kan vocht de woning binnen komen. Probeer lekkages op te sporen en te verhelpen. Het is raadzaam de bodem van de kruiruimte te isoleren als de kruipruimte vochtig is. Dit kan worden gedaan met een laag los gestorte Neopixels bodemparels. Door toepassing hiervan zal er geen vocht meer verdampen vanuit de bodem en deze dus niet mee in de woning trekken.

Ventilatie adviezen

Kies uit onderstaande drie systemen de ventilatie die u thuis heeft, en bekijk het ventilatieadvies, hoe u het systeem moet onderhouden en wat u eventueel kunt verbeteren aan het bestaande systeem. Verbeteringen kunt u soms zelf doen, en soms is hiervoor een installateur nodig.

1. Ventilatie met luchtroosters en ramen:

Ventilatieadvies: Zet de ventilatieroosters voor de toevoer van verse lucht zoveel mogelijk open. Tegenwoordig hebben de meeste kozijnen ook ventilatieroosters. Als de wind erop staat, kunt u de roosters tijdelijk halfopen zetten, of op een kier. In het rooster zit gaas dat insecten buiten houdt. Ook via ramen kunt u verse lucht toevoeren. Tuimelramen hebben als voordeel dat ze twee standen hebben: helemaal open om te luchten en op een kier om te ventileren. Deze stand is veilig tegen inbraak. De afvoer van vervuilde en vochtige lucht gaat via ventilatiekanalen of afvoerkanalen in de keuken, de badkamer en het toilet. Zorg voor de doorvoer van lucht voor spleten van 2 cm onder de deuren of voor ventilatieroosters in de deuren.

Schoonmaken van de ventilatieroosters: De roosters kunt u het beste droog schoonmaken, met een borstel of met de stofzuiger. Gaat de bediening erg stroef, dan kan het zijn dat het rooster vervuild is. Bij sommige types kunt u aan de binnenkant de kap van het rooster afnemen en deze in een sopje van water met een afwasmiddel schoonmaken.

Verbeteringen aan het systeem: Plaats zelfregelende ventilatieroosters die reageren op de vocht. Deze roosters kunt u uitstekend zelf aanbrengen. Een simpele elektrische ventilator kan in badkamer-, keukenraam of de muur gezet worden. Zet de ventilator aan tijdens het douchen of koken. Dit werkt beter dan het raam open zetten of ventilatieroosters. Zorg wel voor voldoende toevoer van verse lucht. De inbouwventilatoren zijn verkrijgbaar bij bouwmarkten in verschillende soorten en maten, variërend van € 10 tot € 70. Wanneer u alleen luchtroosters heeft, kunt u de ventilatie simpel uitbreiden door een wasemkap te plaatsen boven het fornuis en door ventilatoren in douche, keuken en toilet te plaatsen. Daarvoor moet u kanalen maken in het dak of de muur, en daar een elektrische ventilator in plaatsen. De materialen zijn verkrijgbaar bij bouwmarkten.

2. Mechanisch afzuigsysteem met standen:

Een mechanisch afzuigsysteem zuigt lucht uit uw woning met een speciale ventilator. Op de ventilator zijn luchtkanalen aangesloten waardoor lucht wordt afgezogen uit de keuken, de badkamer en het toilet. Dat gebeurt via de afzuigventielen, meestal te vinden in het plafond. Hoeveel lucht er wordt afgezogen, kunt u regelen met de standenschakelaar. Mechanische ventilatie zuigt vervuilde lucht weg, maar voert geen verse lucht toe. Daar moet u zelf voor zorgen door te luchten en de ventilatieroosters open te zetten. Met de schakelaar kunt u de hoeveelheid af te zuigen lucht regelen.

Er zijn systemen met twee standen en systemen met drie standen.

De schakelaar met twee standen: stand 1=laag, stand 2=hoog.

Ventilatie-advies schakelaar met twee standen: Bent u overdag thuis, zet de schakelaar dan in de laagstand (stand1). Als er overdag niemand thuis is, ’s nachts, of als u op vakantie gaat, zet u de schakelaar in de laagstand (stand 1). Als u gaat koken, douchen, verven, als er was te drogen hangt, of als er veel visite is, kunt u de schakelaar het beste tijdelijk in de hoogstand zetten (stand 2). Laat na het douchen of koken de ventilator nog ± 20 minuten op de hoogste stand staan. Hierdoor worden het meeste vocht en de kookdampen afgezogen.

De schakelaar met drie standen: stand 1=laag (nachtstand), stand 2=midden (dagstand), stand 3=hoog (piekstand).

Ventilatie-advies schakelaar met drie standen: Bent u overdag gewoon thuis, zet de schakelaar dan in de middenstand (stand 2). Indien er overdag niemand thuis is, ’s nachts, of als u op vakantie gaat, zet u de schakelaar in de laagstand (stand 1). Als u gaat koken, douchen, verven, als er was te drogen hangt, of als er veel visite is, kunt u de schakelaar tijdelijk in de hoogstand zetten (stand 3). Laat na het douchen of koken de ventilator nog ± 20 minuten op de hoogste stand staan. Hierdoor worden (bijna) alle vocht en kookdampen afgezogen.

Modulerend Ventilatiesysteem:

De voorkeur gaat toch uit naar een ventilatiesysteem zonder standenschakelaar. Dit is omdat u als bewoner niet continu aan ventileren kunt en wil denken. Dit ventilatiesysteem past zelf de hoeveelheid af te zuigen lucht aan naar de ventilatiebehoefte van de woning. Deze systemen werken zeer efficiënt en weten daardoor ook nog eens een ongelofelijke besparing te geven op de energienota. Hier leest u er meer over.

Schoonmaken van het systeem: Uw ventilatiesysteem moet ieder jaar worden nagekeken en schoongemaakt. U kunt hiervoor het beste een onderhoudscontract afsluiten. Het is gebruikelijk en ook het goedkoopst om dat te doen bij de installateur van de c.v.-installatie. U kunt ook adressen van installateurs zoeken in de Gouden Gids onder Ventilatiesystemen of Afzuiginstallaties. Zelf kunt u de ventilatieroosters goed schoon houden. Gaat de bediening erg stroef, dan kan het zijn dat het rooster vervuild is. Het rooster zelf kunt u het beste droog schoonmaken, met een borstel of met de stofzuiger. Bij sommige types kunt u aan de binnenkant de kap van het rooster afnemen en deze in een sopje van water met een afwasmiddel schoonmaken. De ventielen kunt u zelf met een vochtig doekje, eventueel met een beetje afwasmiddel, schoonmaken. Als ze sterk vervuild zijn, kunt u ze voorzichtig uit de wand of plafond halen en ze in een sopje leggen. Wanneer u de ventielen eruit haalt, let er dan op dat ze op de juiste stand worden teruggeplaatst en dat u ze niet verwisselt. Het is handig ze te merken of te nummeren met bijvoorbeeld plakkertjes, zodat elk ventiel op de juiste plek wordt teruggeplaatst. Zijn de ventielen voorzien van filters, dan moet u deze af en toe uitwassen in een sopje met afwasmiddel.

Verbeteringen aan het systeem: Plaats zelfregelende ventilatieroosters die reageren op de relatieve vochtigheid. Deze roosters kunt u vaak goed zelf aanbrengen. Sluit een motorloze afzuigkap aan op het systeem. Dit verbetert de afzuiging van kookluchtjes. Bij nieuwbouw of een ingrijpende renovatie kunt u denken aan een intelligent ventilatiesysteem. Dit type ventilatiesysteem is ingesteld op uw activiteiten en werkt automatisch. Sommige moderne systemen werken met warmteterugwinning waarbij de warmte uit de uitgaande lucht wordt gebruikt om de inkomende lucht voor te verwarmen voordat deze de woning ingeblazen wordt. U moet echter dan wel iedere 6 maanden de filters vervangen.

3. Ventilatie met ventielensysteem:

Ventielen gebalanceerde ventilatie bestaat uit afzuigventielen èn inblaasventielen. Gebalanceerd wil zeggen dat de toevoer en de afvoer van lucht met elkaar in balans worden gebracht. Het verschil met mechanische ventilatie is dat dit systeem

behalve lucht afzuigt ook verse lucht inblaast. De afzuigventielen vindt u in keuken, badkamer en toilet. Ze zijn zo afgesteld dat ze precies de goede hoeveelheid lucht afzuigen; u hoeft ze niet aan te passen aan uw activiteiten.

De af te zuigen hoeveelheid lucht is afhankelijk van de ruimte: zo zal het ventiel in het toilet minder lucht afzuigen dan het ventiel in de keuken. De inblaasventielen vindt u in de woonkamer en slaapkamers, soms ook in de gang of hal. Ze blazen (voorverwarmde) verse buitenlucht de woning in. Ook de inblaasventielen zijn ingesteld op de hoeveelheid lucht die voor het betreffende vertrek nodig is.

Schoonmaken van het systeem.

Uw ventilatiesysteem moet ieder jaar worden nagekeken en schoongemaakt. U kunt hiervoor het beste een onderhoudscontract afsluiten. Het is gebruikelijk en ook het goedkoopst om dat te doen bij de installateur van de c.v.-installatie. U kunt ook adressen van installateurs zoeken in de Gouden Gids onder Ventilatie-systemen of Afzuiginstallaties.

Zelf kunt u de ventielen met een vochtig doekje, eventueel met een beetje afwasmiddel, schoonmaken. Als ze sterk vervuild zijn, kunt u ze voorzichtig uit de wand of plafond halen en ze in een sopje leggen. Wanneer u de ventielen eruit haalt, let er dan op dat ze op de juiste stand worden teruggeplaatst en dat u ze niet verwisselt. Het is handig ze te merken of te nummeren met bijvoorbeeld plakkertjes, zodat elk ventiel op de juiste plek wordt teruggeplaatst. Zijn de ventielen voorzien van filters, dan moet u deze regelmatig uitwassen in een sopje met afwasmiddel.

Kosten en besparingen

Voorkomen van vochtproblemen is goedkoper dan achteraf behandelen. Extra verwarmen en ventileren helpt om vocht te verdrijven, maar brengt extra kosten met zich mee. Schimmelwerende middelen zijn prijzig en bestrijden slechts tijdelijk de symptomen. Ze spoelen onder vochtige omstandigheden langzaam uit. Pak vochtdoorslag of lekkages zo snel mogelijk aan, om te voorkomen dat materiaalrot optreedt en de kosten oplopen. Ventilatorraampjes en -roosters kosten minder dan € 15. Elektrische inbouw-ventilatoren variëren van € 10 tot € 70 en zijn verkrijgbaar bij de bouwmarkt. Een gelijkstroomventilator voor een mechanisch systeem met twee of drie standen bespaart 250 kWh per jaar. Dat is 50% ten opzichte van een standaard wisselstroom ventilator die gemiddeld 500 kWh per jaar verbruikt.

Vochtproblemen verhelpen

Als de vochtigheid niet voldoende zakt, of als de symptomen niet verdwijnen, door ventileren en luchten, onderneem dan verdere actie. Woningeigenaren kunnen zelf bouwkundige maatregelen en verbeteringen aan hun ventilatiesysteem treffen om de isolatie en ventilatie van hun woning te verbeteren. Huurders wordt geadviseerd om bij vochtproblemen die het gevolg zijn van de kwaliteit van de woning, eerst contact op te nemen met de beheerder of eigenaar. Als dit geen afdoende aanpak van de vochtproblemen veroorzaakt, kunt u Bouw en Woningtoezicht van de gemeente inschakelen of de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst). Deze kunnen advies geven over verbeteringen. Zij kunnen ook aangeven of specialistisch onderzoek nodig is. Voor particulieren is onderzoek duur en levert niet altijd wat op. Vraag daarom eerst informatie bij ons op per telefoon of email.

Tips

Kies in vochtige ruimtes voor materialen die schimmelvorming voorkomen; laat bijvoorbeeld door  van Tour een schimmelwerende muurverf aanbrengen.Zorg er altijd voor dat het huis goed regelbare mogelijkheden om te ventileren en te luchten heeft. Een bron van vocht is de afvoerloze geiser die in veel oudere huizen nog aanwezig is. Buitenlucht bevat in het algemeen minder vocht dan de lucht in huis, zelfs bij vochtig weer. Buitenlucht is over het algemeen ook schoner. Ventileer dus ook bij vochtig weer. In ieder woningen kan energie bespaard worden door een zelf regelend ventilatiesysteem. De warmte die de woning verlaat via het ventilatiesysteem wordt hiermee enorm teruggedrongen. De ideale luchtvochtigheid ligt tussen de 40 en 60%. In de zomermaanden mag dat oplopen tot 70%. Vocht wordt gemeten met een hygrometer. Geeft de meter meer aan, dan is het te vochtig in huis. Denk ook aan het isoleren van uw woning. U verhoogt het comfort van uw woning en bespaart nog meer energie als u het huis op de juiste wijze isoleert met de juiste materialen.

Minder CO2 uitstoot

Benieuwd naar wat je zelf als ondernemer kunt doen om CO2 uitstoot te verminderen? Lees hier meer over op deze pagina.

 

Delen uit deze tekst zijn overgenomen van milieu centraal